УИХ-ын чуулганы өчигдрийн хуралдааны эхэнд Ерөнхий сайдын томилгооны асуудлыг хэлэлцэж эхлэх үед, УИХ-ын гишүүн Н.Алтанхуяг Ерөнхий сайдаас асуулт асууж, санал хэлсэн. Тэрээр "Хууль журам мөрдөгддөг нийгэмд амьдармаар байна. Тодорхой санал хэлье. Би Эрдэнэтэд нэр дэвшээд хүмүүстэй уулзаж байхад хамгийн наад захын шүүхийн шийдвэр хэрэгжихгүй юм. Үүнийг анхаарч ажиллаач. Би Орхон аймагт намын харьяаллаас болж ажлаасаа халагдаад, шүүхийн шийдвэр нь гараад 2-3 жил болж байгаа 2 хүн байна. Энэ 2 хүнийг буцааж ажилд нь тавих уу? Монголд хууль хэрэгжих үү гэж асууя. Мөнхбаяр гэж хуулийн хэлтсийн даргаар ажиллаж байсан залуу байгаа. Соёл урлаг, спортын хэлтсийн даргаар ажиллаж байсан эмэгтэй байгаа. Буцааж ажилд нь аваарай. Би өдөр болгон Их хурлын индрээс ярина шүү. Заавал ажил хэрэг болгох ёстой шүү Ерөнхий сайд аа!" гэсэн юм.

Тэгвэл энэхүү асуудлын хариуг П.Цагаан өгчээ. Ингэхдээ тэрээр нээлттэй ил захидал илгээсэн байна. Ил захидлыг бүрэн эхээр нь хүргэе.  

Норовын Алтанхуягт 

Эрдэнэтчүүдийг хуураад ч гэсэн УИХ-ын гишүүн болсонд юутай ч баяр хүргэе.

Чи өмнө нь хэвлэл мэдээллийн хэрэгсэл, сошиал орчныг ашиглаж миний нэр төрд халдаж, намайг гутаахыг олон удаа оролдож байсан ч би идсэн эрүү хувхайрч, идүүлсэн бут ургадаг гэдэгчлэн дуугүй байлаа. Харин өчигдөр УИХ-ын индрийг ашиглаж нэр төрд бүдүүлгээр халдсаныг харин тэвчихгүйгээ мэдэгдэж байна.

Нэгэн зүйл. Шинэ Ерөнхий сайдаа дөрөөнд нь сүү өргөн томилдог бэлгэ дэмбэрэлтэй чуулганы өдөр Монгол төрийн индрээс баялаг бүтээж яваа иргэн рүүгээ атаа хорслоор дайрч чалчсанд чинь гүнээ харамсаж байна. Алтанхуяг аа, ямар дуусдаггүй хонзогнол, бас шунал вэ. Гудамжны чавганц уу, чи.  

Монгол бол төртэй, засагтай, хуультай, ёс дэгтэй, иргэдээ хууль зөрчиж, хулгай хийвэл шийтгэдэг, тэмцдэг, засдаг улс аа. Чи намайг Элбэгдоржтой нийлж овоолго хулгайлж, ашиглаж байгаа мэтээр худал ярьсаар ирсэн. Энэ хоёр хүн бизнесийн ямар ч холбоогүй гэдгийг чи мэдсэн ч шуналынхаа төлөө мэдээгүй царайлж, гүтгэж яваа. Чи намайг овоолго хулгайлж, ашиглаагүй гэдгийг анхнаас нь мэдэхийн дээдээр мэдэж байгаа ч гүтгэсээр буйг учир мэдэх хүмүүс бүгд аль хэдийнээ мэдэх болсон. Өнгөрсөн хугацаанд хууль хяналтын байгууллагынхан манай үйлдвэрийг шалгаад ямар ч хууль зөрчөөгүй гэдгийг тогтоосон. Ах дүү та хоёрын гүтгэлэг, матаасын “буянаар” би сүүлийн 20 жилийн амьдралаа “цусаа шинжлүүлэх” хүртэл шалгуулж, нэр цэвэр гэдгээ баталсан.

Ер нь хүний нэр төрд халдаж, хууль хяналтын байгууллагынхнаар чулуу хөөлгөж, үргүй зардал чирэгдэл хохирол учруулсан Алтанхуяг мэтийн хүмүүсээр хохирлыг нь барагдуулдаг хуультай болмоор байна гэдгийг шинээр сонгогдсон УИХ-ын эрхэм гишүүдэд энэ далимд хэлье.

Алтанхуяг ахынхаа бутач хүүхэд Цэвэгжав гэгчтэй нийлж, миний нэр төрд халдан хууль хяналтынхныг мөн ч их чирэгдүүлж байна даа. Яг үнэнийг хэлэхэд Цэвэгжав гэгч автын инженер манай үйлдвэрт хөдөлмөрийн гэрээгээр 1 жил 2 сар ажиллаж байгаад сайн дураараа халагдаж, Н.Алтанхуяг ахынхаа татаасаар Эрдэнэс Тавантолгойн дэд захирлаар 4 жил ажилласан этгээд. Манай компани гадаадаас авсан бизнесийн зээлээ төлөөд дууссаны маргаашнаас Алтанхуяг дүүтэйгээ хамсан авд гарсан гэж хэлж болно. 

 

Тэрбээр 7.8 тэрбум төгрөг, 10 хувь өг гэж нэхэх болсон. Ийм хүний шантаажилснаар хувьцаа өгвөл шударга болж, хулгай хийгээгүй болох уу. Дэндүү эндүүрч байна. Ичиж амьдраач. Намайг “хулгайлсан" гэчихээд надаас мөнгө нэхэж байгааг юу гэж ойлгох вэ.

Нэгэн зүйл. Алтанхуяг чи Ерөнхий сайд байхдаа манай үйлдвэрийг хаягдал овоолгыг эдийн засгийн эргэлтэд оруулж, экспортын бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэж байгаа бизнесийн ийм сайн жишгийг төр засаг дэмжих болно гэж хэлж байснаа мартаагүй л байх ёстой. Манай компани чам шиг төрийн сангаас нэг ч төгрөг авалгүй, хулгай хийж, худлаа ярилгүй, өндөр хүүтэй арилжааны зээл авч, 100 хувь эрсдэл үүрч, Эрдэнэтийн балансаас хасагдсан байсан, хаягдал овоолгыг түшиглэн гидрометаллургийн үйлдвэр байгуулах төсөл хэрэгжүүлж, таван жилийн дотор Эрдэнэт хотод 230 хүнийг ажлын байраар хангаж, дотоодын 806 ханган нийлүүлэгч компанитай хамтран ажиллаж, улсын төсөвт 200-аад тэрбум, Эрдэнэт үйлдвэрт 15 тэрбум төгрөг төлөөд байна.Манай үйлдвэрийн болон Эрдэнэт үйлдвэрийн ажилчид жилийн 30 хувийн баталгаат ашигтай, улирал бүр ногдол ашиг авдаг давуу эрхийн хувьцаа эзэмшиж байгаа. Ингэж хаягдал ашиглаж баялаг бүтээгээд татвар төлж, ажилчдадаа баталгаатай хувьцаа эзэмшүүлж байгаа компанийг Монголоос олоод ир дээ.

Ерөнхий сайд байсан хүн хувьцаа, татвар, ногдол ашиг гэсэн эдийн засгийн энгийн ойлголтгүй гэдгээ олон түмэнд харуулж байгаад өмнөөс чинь ичих юм. Чамайг олон жил дэмжиж байсандаа гутарч байна. Харамсаж байна.

Нэгэн зүйл. Алтанхуяг аа, хоншоортой юм бол халз мэтгэлцье. Бүрэн эрхээсээ түдгэлзчих. Тэгээд би зэсийн үйлдвэрээ, чи жуулчны бааз, чацарганы үйлдвэрээ нэгэн зэрэг ажлын хэсэг, мэрржлийн хяналт, хэвлэл мэдээллийнхэнд үзүүлж, шалгуулья. Намайг гүтгээд байхаар хүмүүс надад чиний тухай зөндөө мэдээлэл өгдөг болсон. Тэр бүгдийг яримааргүй байна. 

Увс аймгийн Засаг дарга Увс аймагтаа чацарганы үйлдвэр барьж өгөөч гэсэн хүсэлт тавихад аймагт биш өөртөө барьсан гэж гомдоллохыг би сонссон. За яахав, өөртөө барьж болно л доо. Гэтэл хүнсний үйлдвэрээ Улаанбаатарын хамгийн их радиацитай цэгт, улсын онцгой объект болох цахилгаан станцын хашаан дотор хэний зөвшөөрлөөр, яаж барьсанаа шалгуул. Өөрөө физикийн багш бил үү? 

Мөн нийслэлчүүдийн ундны усны ундрага, хүүхэд багачуудын туулж, сэлдэг Туул голын бэлчир дунд хэний зөвшөөрлөөр жуулчны бааз барьснаа бас шалгуул. Туул голыг баас шээс, нус цэрээр бохирдуулж, нийтийн эрүүл мэндэд учруулсан хохирлыг төлж барагдуулбал шудрага бус уу.

Хүн эвдэрснийхээ хэрээр сэтгэдэг гэдэг Орос ардын зүйр үг байдаг. Агаарын бохирдлыг бууруулах гэж төр засаг хичээж байхад чи түүхий нүүрсний панз хийж, хууль зөрчсөн хэргээр хэчнээн хүнийг хөлдөө чирж хохироосныг бүгд мэднэ. Чи Ерөнхий сайд байхдаа л Зэс эрдэнийн хувь компанийг ажиллуулна гээд хөөрцөглөөд байсан. Хаана байна? Эднийд ч овоолго өгсөн. Задгай амлах, ажил хийх хоёр тун өөр шүү.

УИХ-ын сонгууль болж, шинэ парламент бүрдлээ. Боловсролтой, мэдлэгтэй залуучууд олонтой УИХ байгуулагдлаа гэж харж байна. Алтанхуяг аа, чи өөрийнхөө бааз, үйлдвэрийг шинэ гишүүдэд үзүүл. Тэгээд манай үйлдвэрийг ч үзүүл. Хэн нь юу хийснийг зүгээр л ойлгох болно.

Нэгэн зүйл. Миний амь, амьдралын зарчим бол үнэн, зөв амьдрах. Үнэнийг туг болгож явах сургаальтай удам судартай хүний хүүхэд, би. Хаана ч хэлнэ. Хүнийг битгий өөртэйгөө адилхан бод. Ерөнхий сайд байсан хүн шиг бай. Чиний хэлээд байгаа шиг хахаж цадталаа идсэн юм надад байхгүй. Би бусдын, нийгмийн сайн сайхны төлөө ажиллаж ирсэн, одоо ч ажиллаж байгаа. Намайг үнэний бурхан хамгаалж байдаг. Байгаль орчинд ээлтэй, орчин үеийн өндөр технологиор ногоон зэс үйлдвэрлэж, гарсан ашгаар нь Монголдоо анхны нунтаг металлын үйлдвэр барьж байна. Монголдоо анхны, хөлдөө каньки углаж үзсэн хүн бүрийн Мөрөөдөл биелэх мөсөн өргөө ордон барьж байна. Улс орон ингэж байж хөгждөг юм. Над шиг, манай гэр бүлийнхэн шиг бүтээлч хүмүүс улс орны хөгжлийг урагшлуулдаг юм. Тийм хүмүүсийг адлах биш, дэмждэг төр засагтай улс хөгждөг юм. Чи мэдэхгүй ч бусад хүмүүс мэднэ. 

Манай үййлдвэрийн ашиглаж байгаа овоолго бол исэлдсэн, ядуу агуулгатай Эрдэнэт үйлдвэрийн технологид тохирохгүй учраас Эрдэнэт үйлдвэрийн балансаас хасагдсан байсан овоолго маань хэвийн ажиллаж байна.  

Ерөнхий сайд байсан, одоо УИХ-ын гишүүн болсон хүн төрийн ариун индрийг ашиглан хувийн өчүүхэн эрх ашгийн төлөө иргэдийг худал мэдээллээр төөрөгдүүлж байгаа зэрэг бусармаг үйлдлийг чинь шалгуулахаар УИХ-ын Ёс зүйн хороонд хандах болно. Мөн миний болон компанийн бизнесийн нэр хүндэд халдсан хэргээр хуулийн байгууллагад хандаж, шалгуулна.